Op het online woordenboek Vlaamse Gebarentaal-Nederlands staan al veel gebaren, maar het VGTC blijft haar best doen om het woordenboek uit te breiden. Om te bepalen welke gebaren er thuishoren in het woordenboek, willen wij graag een beroep doen op de inbreng van de gemeenschap. Daarom werd Gebarometer opgericht. Gebarometer, een samentrekking van gebaar en (baro)meter, wordt gebruikt om gebaren op hun bestaan en voorkomen in Vlaanderen te ‘meten’, m.a.w. te onderzoeken. Deelnemers aan Gebarometer krijgen daarom elke dag een e-mail met daarin één gebaar dat nog niet in het woordenboek staat. Vervolgens wordt hen gevraagd of ze het gebaar kennen of niet, en of ze het gebaar zelf gebruiken of niet. De deelnemers kunnen daarnaast, volledig vrijblijvend, hun eigen regionale variant van het bevraagde gebaar per video naar het VGTC inzenden. Op die manier wordt Gebarometer niet alleen gebruikt om gebaren op hun voorkomen en bestaan te verifiëren, maar ook om gebaren te verzamelen.

Hoe weten we wanneer, bij wie en in welke context we een bepaald gebaar moeten gebruiken? De meeste verklarende woordenboeken van gesproken talen bevatten verduidelijkende labels die wijzen op de connotatie en/of het gebruik van specifieke woorden, b.v. archaïsch, neologisme, beledigend, eufemisme, enz. Deze labels ontbreken echter nog in het meeste onderzoek naar gebarentalen. In een poging om daar verandering in te brengen, wordt bij het VGTC momenteel voorbereidend onderzoek uitgevoerd naar een gedetailleerd labelsysteem en een bijhorende methodologie geschikt voor gebarentalen.

De eerste fase van het project, dat wil zeggen het uitwerken van een gepaste labelset voor VGT alsook de methodologie om die labels toe te kennen, is nu afgerond. Meer informatie daarover vind je hier. De volgende stap bestaat er nu uit om na te gaan welke gebaren in het woordenboek een label nodig hebben, en welk(e) label(s). Hiervoor doen we zowel een beroep op natuurlijke en spontane taaldata zoals het corpus VGT als op de taalgemeenschap zelf.

Begin 2022 startte het VGTC met het uitwerken van voorbeelden die het gebruik en de context van een gebaar illustreren. Door deze voorbeeldzinnen zal het woordenboek verder kunnen loskomen van een puur vertalende functie, en daarnaast ook een meer verklarende functie krijgen. Het doel van het woordenboek is om de taal zo volledig en getrouw mogelijk te beschrijven. Om een volledig beeld te krijgen van de rijkheid van de Vlaamse Gebarentaal zijn context en voorbeelden bij een gebaar cruciaal

Ook in dit project zal de focus liggen op het gebruik van natuurlijke en spontane taaldata in VGT opdat het illustratief materiaal een waarheidsgetrouwe weergave zou zijn van hoe VGT gebruikt wordt in Vlaanderen. Daarnaast zal door middel van gebruikersonderzoek nagegaan worden wat de noden en wensen van onze gebruikers zijn met betrekking tot voorbeeldzinnen.

Het methodologisch kader zal in de loop van 2022 verder verfijnd worden. Daarna zal het uitvoeren van deze methodologie, gezien de relatieve grootte van het woordenboek (+/- 10.000 gebaren) en de nodige technologische ontwikkelingen, minstens nog enkele jaren in beslag nemen.